Günümüzde insanların odaklanma süresi ortalama 8.25 saniyeye kadar düştü. Bunun en temel sebeplerinden biri hızlı içerik tüketimi ve beraberinde oluşan dopamin patlaması. Peki neden hızlı içerik tüketmek istiyoruz?
Dikey içerikler yeni şeyler keşfetmek açısından en iyi türlerden biridir. Her kaydırma hareketinde öğrenilen yeni bilgiler dopamin hormonunu tetikleyerek ödül ve motivasyon duygusu salgılar. Bunun en büyük dezavantajı kolayca bağımlılık yapabilmesi. Her kaydırma hareketinde beyinde gerçekleşen dopamin patlaması insanları platforma bağımlı hale getirerek odaklanma sorunlarına, uykusuzluğa ve psikolojik sorunlara sebep olabiliyor. Kullanıcıların uzun saatler boyunca platformda kalması sosyal medya şirketleri tarafından mükemmel görünse de, kullanıcılara reklam gösteremedikleri için maddi olarak zarar ediyorlar.
Dopamin bağımlısı olan bir kullanıcı reklam gördüğü sırada reklamı kaydırıp yeni içeriğe geçerek kontrolün elinde olduğunu hisseder ve dopamin patlamasına bir yenisini daha ekler. Bu sonsuz bir döngüdür.
Derya Tepegöz – Psikolog
Yapılan araştırmaya göre Türkiye’de her 4 kişiden 3’ü sosyal medyaya harcadığı zamanı kontrol altına alabilirken geri kalanlar ise bu zaman sınırını ayarlamakta zorlanıyor.
Dikey ve hızlı içeriklere nazaran yatay ve uzun içerikler de oldukça fazla ilgi görüyor. Sevilen sanatçı ve ünlülerin saatlerce uzunlukta olan podcast yayınları milyonlarca kişi tarafından takip ediliyor. 2020 yılında 4 milyar dolar olan podcast sektörü, 2023 yılında 18 milyar dolar değerine ulaştı. Yatay ve uzun içeriklere olan sevgi bununla da kalmıyor. 2017 yılına göre YouTube içeriklerinin ortalama uzunluğu %23 arttı.
Bunun etkisini sinema filmlerinde de görebiliyoruz. 1980’lerde piyasaya sürülen ortalama film süresi 110 dakika iken bu durum 2021 yılında 131 dakikaya yükseldi. Uzmanlar, sosyal medya şirketleri yatay ve dikey içerikleri harmanlayıp daha dinamik bir hale getirene kadar bu sorunların devam edebileceğini ve ciddi psikolojik sorunların ortaya çıkabileceğini düşünüyor.
